حتما شما هم شنیده‌اید که می‌گویند ماءالشعیر برای سنگ کلیه مفید است. در این مقاله از جوجومگ می‌خواهیم این مسئله را با هم از نظر علمی بررسی کنیم و ببینیم آیا واقعا صحت دارد یا فقط یک شایعه است؟ پس با ما همراه باشید.
اگر دوست دارید ابتدا جواب کوتاه این سوال را بدانید، باید بگوییم بله آبجو بدون الکل برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه مفید است، زیرا به حفظ تعادل مایعات بدن کمک می‌کند، دارای ویتامین ب6 و منیزیم است، باعث کاهش ورود کلسیم به کلیه می‌شود و به کاهش وزن نیز کمک می‌کند؛ در حالی که آبجو الکل دار به علت خاصیت ادرارآوری خود، باعث از بین رفتن آب بدن می‌شود که برای سلامتی کلیه‌ها مضر است. همچنین آبجو الکل دار، به دلیل داشتن ترکیبات پورین، احتمال تشکیل سنگ کلیه از جنس اسید اوریک را افزایش می‌دهد. از طرفی، آبجو الکل دار باعث افزایش وزن می‌شود که یکی از عوامل خطر سنگ کلیه به شمار می‌رود.
برای درک عمیق‌تر این موضوع، بهتر است ابتدا در مورد عملکرد کلیه و چگونگی ایجاد سنگ کلیه مطالبی را مرور کنیم.
وظیفه کلیه‌ها در بدن چیست؟
کلیه در بدن به عنوان فیلتری برای خون عمل کرده و با تصفیه مداوم آن، سموم و مواد شیمیایی مضر را از آن خارج می‌کند.
مهم‌ترین وظیفه کلیه، تصفیه و پاکسازی خون از سموم و مواد شیمیایی مضر است. علاوه بر این، کلیه به بدن در تنظیم فشار خون کمک می‌کند. همچنین غدد فوق کلیوی (آدرنال)، میزان ترشح هورمون‌های مهمی مانند کورتیزول، آدرنالین و آلدوسترون را تنظیم می‌کند.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه (به انگلیسی nephrolithiasis) در واقع یک جسم جامد سخت است که در کلیه تشکیل می‌شود. اندازه سنگ کلیه در هر بیمار متفاوت است و می‌تواند به اندازه یک دانه ماسه یا سنگ‌ریزه، یک دانه مروارید و یا حتی بزرگتر باشد. اگر سنگ کلیه مسیر مجاری ادراری را مسدود کند، باعث درد شدید در ناحیه پهلو می‌شود. اما ممکن است سنگ کلیه به تکه‌های کوچکتر شکسته شده و از طریق ادرار از بدن خارج شود که در این حالت گفته می‌شود سنگ کلیه دفع شده است.
سنگ کلیه چگونه به وجود می‌آید؟
مواد مضر از طریق ادرار توسط کلیه دفع می‌شوند. وقتی غلظت این مواد در ادرار زیاد شود، کریستال‌هایی در ادرار ایجاد می‌شود که می‌تواند مواد دیگر را به خود جذب کرده و جسم جامدی را تشکیل دهد که اگر از بدن دفع نشود، به مرور زمان بزرگ و بزرگتر می‌شود و به این ترتیب سنگ کلیه به وجود می‌آید.
انواع سنگ کلیه
همه سنگ‌های کلیه یکسان نیستند و بر اساس جنس مواد تشکیل دهنده آن به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1- کلسیم، متداول‌ترین نوع سنگ کلیه است. کلسیم می‌تواند با ترکیب شدن با سایر مواد مانند اکسالات (اگزالات) و فسفات، سنگ تولید کند.
2- اسید اوریک، زمانی که ادرار حاوی مقدار زیادی اسید باشد، سنگ از جنس اسید اوریک تشکیل می‌شود.
3- استروویت، ممکن است بعد از عفونت مجاری ادراری، سنگ از جنس استروویت تشکیل شود.
4- سیستین، سنگ کلیه از جنس سیستین به ندرت رخ می‌دهد و ارثی می‌باشد.
علائم سنگ کلیه
هر چه اندازه سنگ کلیه بزرگتر باشد، شدت علائم بیشتر است
- درد شدید در قسمت پهلو
- دل دردی که از بین نمی‌رود
- وجود خون در ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
- تب و لرز
- ادراری که بوی بد بدهد و یا کدر باشد
درمان سنگ کلیه
سنگ‌های کوچک معمولا به مرور زمان از بدن دفع می‌شوند و روند درمان این سنگ‌ها شامل نوشیدن آب زیاد و داروهای مسکن تجویز شده است. ولی در صورتی که اندازه سنگ به قدری بزرگ باشد که قابل دفع شدن نباشد، پزشکان با روش‌های مختلف جراحی، آن‌ها را شکسته و از بدن خارج می‌نمایند.
راه‌های پیشگیری از سنگ کلیه
تمامی پزشکان معتقدند که نوشیدن آب به مقدار کافی در طول روز، مهم‌ترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه است.
حالا شاید بپرسید که علاوه بر نوشیدن آب زیاد، چه موارد دیگری را باید در رژیم غذایی‌مان رعایت کنیم تا از سنگ کلیه جلوگیری کنیم؟ از آنجایی که جنس و منشأ سنگ‌های کلیه با هم تفاوت دارد، نمی‌توان یک نسخه کلی برای همه پیچید. به دلیل آن که احتمال بازگشت سنگ در افرادی که کلیه سنگ ساز دارند، زیاد است، بهتر است با رعایت این نکات تغذیه‌ای تا حد ممکن از تشکیل سنگ مجدد جلوگیری کنیم:
الف) برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه از جنس کلسیم اکسالات:
1- کاهش اکسالات دریافتی
اکسالات (اگزالات) به طور طبیعی در بسیاری از غذاها از جمله میوه‌ها و سبزیجات، آجیل و دانه‌ها، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای یافت می‌شود. برخی از غذاهایی که دارای میزان بالای اگزالات هستند عبارتند از بادام زمینی، ریواس، اسفناج، چغندر (لبو) و شکلات. محدود کردن مصرف این غذاها ممکن است برای افرادی که سابقه سنگ‌های کلسیم اکسالات دارند، مفید باشد.
2- حذف نکردن کلسیم
کلسیم رژیم غذایی خود را کاهش ندهید. رژیم غذایی کم کلسیم در واقع احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. میزان کلسیم توصیه شده برای پیشگیری از سنگ های کلسیمی، 1000-1200 میلی گرم در روز است (می توانید 3 وعده لبنیات را همراه با وعده های غذایی میل کنید تا به این توصیه عمل کنید).
3- مصرف کلسیم به همراه اکسالات
در طول وعده غذایی، غذاهای حاوی کلسیم مانند شیر، ماست و مقداری پنیر و غذاهای غنی از اکسالات (اگزالات) را با هم بخورید و بنوشید. اکسالات و کلسیم موجود در غذاها به احتمال زیاد قبل از ورود به کلیه‌ها در معده و روده به یکدیگر متصل می‌شوند و احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.
4- کاهش سدیم
سعی کنید سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. سدیم اضافی باعث از دست دادن کلسیم بیشتر در ادرار می شود. سدیم و کلسیم مسیر عبور یکسانی در کلیه دارند، بنابراین اگر غذاهای پر سدیم بخورید، میزان کلسیم در ادرار افزایش می‌یابد. بنابراین، یک رژیم غذایی با سدیم بالا احتمال تشکیل سنگ کلیه کلسیمی را افزایش می‌دهد. منابع زیادی از سدیم "پنهان" مانند غذاهای کنسرو شده یا فرآوری شده تجاری و همچنین غذاهای آماده و فست فودهای رستورانی وجود دارد که باید حتما به آن‌ها توجه شود.
5- کاهش مصرف نوشابه‌های گازدار
نوشابه‌های گازدار به دلیل داشتن اسید فسفریک، باعث می‌شوند که کلسیم بیشتری از استخوان‌ها وارد جریان خون شده و در کلیه‌ها جمع شود که منجر به تشکیل سنگ کلیه کلسیمی می‌شود [3].
ب) برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه از جنس اسید اوریک:
- برای جلوگیری از سنگ‌های اسید اوریک، مصرف غذاهای غنی از پورین مانند گوشت قرمز، آبجو الکل‌دار و سایر نوشیدنی‌های الکلی، ساردین و صدف را کاهش دهید. گوشت قرمز و صدف دارای مقادیر بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر اسید اوریک و فشار بیشتر به کلیه برای دفع این اسیدها می‌شود. دفع اسید اوریک بیشتر، منجر به اسیدی شدن ادرار و تشکیل سنگ کلیه اسید اوریکی می‌شود.
- یک برنامه غذایی سالم را دنبال کنید که بیشتر سبزیجات و میوه‌ها، غلات کامل و لبنیات کم چرب داشته باشد.
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر را محدود کنید، به ویژه آنهایی که دارای شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند.
- الکل را محدود کنید زیرا می‌تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد.
- از رژیم‌های غذایی کوتاه مدت اجتناب کنید زیرا می‌تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد
آیا مصرف آبجو الکل‌دار برای درمان و یا جلوگیری از سنگ کلیه مفید است؟
نوشیدن الکل به دلایل زیر برای سنگ کلیه مضر است:
1. کم شدن آب بدن
الکل باعث کم شدن آب بدن می‌شود [6 و 7] که یکی از دلایل اصلی ایجاد سنگ کلیه به ویژه از جنس کلسیم اعلام شده است. بنابراین زیاده‌روی در مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند منجر به ایجاد سنگ کلیه شود.
2. پورین
آبجو الکل دار به دلیل وجود مخمر، حاوی ترکیباتی به نام پورین است که از سوخت و ساز آن در بدن، اسید اوریک تولید می‌شود و می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه از جنس اسید اوریک شود [4].
3. اضافه وزن
همان‌طور که قبلا در مقاله آبجو و چاقی شکمی گفتیم، نوشیدنی‌های الکلی به دلیل داشتن کالری بالا، سبب اضافه وزن و چاقی می‌شوند که یکی از فاکتورهای خطر سنگ کلیه است [5].
زمانی که شما دچار سنگ کلیه هستید، در صورتی که اندازه آن کوچکتر از 5 میلی متر باشد، نوشیدن آبجو الکل‌دار آن هم در حد متوسط به دلیل خاصیت ادرارآوری، می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند، اما داروهای خاصی نیز هستند که همین کار را انجام می‌دهند بدون این‌که عوارض الکل را به همراه داشته باشند.
علاوه بر این، محققان ثابت کرده‌اند که مصرف الکل باعث فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، بیماری کبد، مشکلات گوارشی، انواع سرطان مانند سرطان سینه، سرطان دهان، سرطان گلو، سرطان مری و غیره، تضعیف سیستم ایمنی بدن، مشکلات یادگیری و حافظه، مشکلات سلامت روان، مشکلات اجتماعی و اختلالات مصرف الکل (Alcohol Use Disorders) می‌گردد.
حال بیایید همین 3 مسئله را در مورد آبجو بدون الکل کلاسیک بررسی کنیم:
1. جلوگیری از کم آب شدن بدن
تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ماءالشعیر بدون الکل تلخ برخلاف نوع الکل‌دار آن به تعادل مایعات بدن کمک کرده و از کم شدن آب بدن جلوگیری می‌نماید.
به عنوان مثال، در یک پژوهش بر روی تأثیرات آبجو الکل‌دار، آبجو بدون الکل و آب بر روی ورزشکاران؛ محققان به این نتیجه رسیدند که نوشیدن آبجو بدون الکل قبل از ورزش، تعادل الکترولیت‌ها و مایعات بدن را در طول تمرین ورزشی حفظ می‌کند[6].
همچنین در آزمایشی دیگر، پژوهشگران دریافتند که نوشیدن ماءالشعیر بدون الکل به بهبود پس از ورزش و رفع عطش ایجاد شده در اثر تمرین ورزشی کمک می‌کند در حالی که نوشیدن آبجو الکل‌دار، روند این بهبود را کند می‌کند [7].
2. پورین
از آن‌جا که در تولید آبجو بدون الکل جوجو، فرایند تخمیر اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه این نوشیدنی عاری از وجود هرگونه مخمر است، می‌توان گفت ماءالشعیر جوجو تقریبا فاقد پورین بوده و نقشی در ایجاد سنگ کلیه از جنس اسید اوریک ندارد.
3. کاهش وزن
همان‌طور که در مقاله آبجو و چاقی شکمی هم توضیح دادیم، ماءالشعیر تلخ بدون الکل دارای کالری کمی بوده و به دلیل داشتن مقادیر بالای رازک، باعث کاهش وزن، کاهش چربی و کاهش تری گلیسیرید می‌شود و به این ترتیب به کاهش احتمال ابتلا به سنگ کلیه کمک می‌کند.
همچنین یکی از کارکردهای گیاه رازک، کند کردن روند ورود کلسیم از استخوان‌ها به کلیه است که منجر به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کلسیمی می‌شود [8].
علاوه بر این، نوشیدنی مالت کلاسیک جوجو دارای مقادیر قابل توجهی از ویتامین ب6 و منیزیم است. محققان ثابت کرده‌اند که ویتامین ب6 و منیزیم از تشکیل سنگ کلیه کلسیمی در بدن جلوگیری می‌کنند [9].
خلاصه
سنگ کلیه از تجمع مواد مضر در کلیه تشکیل می‌شود و با توجه به جنس مواد تشکیل دهنده آن به چهار نوع کلسیم اکسالات، اسید اوریک، استروویت و سیستئین طبقه بندی می‌شود. پزشکان با توجه به نوع سنگ کلیه دفع شده، رژیم غذایی مشخصی برای بیماران تعریف می‌کنند تا از تشکیل دوباره سنگ در کلیه آن‌ها جلوگیری شود.
آبجو بدون الکل به دلیل خاصیت آبرسانی به بدن و حفظ تعادل مایعات و الکترولیت بدن و همچنین دارا بودن مقادیر قابل توجه ویتامین ب6 و منیزیم برای پیشگیری از سنگ کلیه مفید می‌باشد. گیاه رازک موجود در ماءالشعیر با کاهش سرعت ورود کلسیم از استخوان‌ها به کلیه، باعث جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کلسیمی می‌شود. علاوه بر این ماءالشعیر بدون الکل با کمک به کاهش وزن و کاهش چربی از بروز سنگ کلیه جلوگیری می‌کند، چرا که چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل خطر سنگ کلیه شناخته شده است.
در حالی که آبجو الکل دار خاصیت ادرارآوری داشته و باعث از دست رفتن آب بدن و بروز سنگ کلیه شده و به دلیل داشتن مقادیر بالای پورین احتمال تشکیل سنگ کلیه از جنس اسید اوریک را افزایش می‌دهد. به علاوه، کالری بالای آبجو الکل دار سبب اضافه وزن می‌شود و از این طریق نیز احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
برای خرید محصولات سلامت محور جوجو می‌توانید از این فروشگاه آنلاین جوجوشاپ استفاده نمایید تا علاوه بر برخورداری از تخفیفات ویژه، محصول را با ارسال رایگان درب منزل تحویل بگیرید.
مراجع
1. Coe, Fredric L., Joan H. Parks, and John R. Asplin. "The pathogenesis and treatment of kidney stones." New England Journal of Medicine 327.16 (1992): 1141-1152.
2. Frassetto, Lynda, and Ingrid Kohlstadt. "Treatment and prevention of kidney stones: an update." American family physician 84.11 (2011): 1234-1242.
3. Weiss, Gary HJ, Patrick M. Sluss, and Charles A. Linke. "Changes in urinary magnesium citrate, and oxalate levels due to cola consumption." Urology 39.4 (1992): 331-333.
4. Gibson, T., et al. "Beer drinking and its effect on uric acid." Rheumatology 23.3 (1984): 203-209.
5. de Oliveira, Erick Prado, and Roberto Carlos Burini. "High plasma uric acid concentration: causes and consequences." Diabetology & metabolic syndrome 4.1 (2012): 1-7.
6. Castro-Sepulveda, Mauricio, et al. "Effects of beer, non-alcoholic beer and water consumption before exercise on fluid and electrolyte homeostasis in athletes." Nutrients 8.6 (2016): 345.
7. Maughan, R. J., J. B. Leiper, and S. M. Shirreffs. "Restoration of fluid balance after exercise-induced dehydration: effects of food and fluid intake." European journal of applied physiology and occupational physiology 73.3 (1996): 317-325.
8. Tobe, Hiroyasu, et al. "Bone resorption inhibitors from hop extract." Bioscience, biotechnology, and biochemistry 61.1 (1997): 158-159.
9. GERSHOFF, STANLEY N., and Edwin L. Prien. "Effect of daily MgO and vitamin B6 administration to patients with recurring calcium oxalate kidney stones." The American journal of clinical nutrition 20.5 (1967): 393-399.
خبر بعدی
خبر قبلی
شما هم می توانید در مورد این خبر نظر بدهید
افزودن نظر جدید