در سال‌های اخیر، پوکی استخوان گریبان‌گیر درصد بالایی از جامعه ایران شده است. طبق آمار، از هر 2 خانم بالای 50 سال، یک نفر دچار پوکی استخوان است. این آمار در میان آقایان، 25 درصد است، بعنی از هر 4 مرد بالای 50 سال، یک نفر پوکی استخوان دارد که در مقایسه با سال‌های قبل رقم بسیار بالایی است. هر سال 20 اکتبر (28 مهرماه) به عنوان روز جهانی مبارزه با پوکی استخوان گرامی داشته می‌شود. ما نیز بر آن شدیم تا در این روز کمی با شما در مورد پوکی استخوان صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
پوکی استخوان چیست و چگونه به وجود می‌آید؟
پوکی استخوان (به انگلیسی Osteoporosis) عارضه‌ای است که در آن بر اثر کاهش تراکم استخوان، استخوان‌ها ضعیف شده و احتمال ترک یا شکستگی آنها افزایش می‌یابد. بافت استخوان از سلول‌های زنده کلاژن و ماده معدنی به نام کلسیم فسفات تشکیل شده است که در عین استحکام، انعطاف لازم برای تحمل فشار را نیز به استخوان می‌دهد.
به طور طبیعی با افزایش سن، استخوان‌ها ظریف‌تر می‌شوند؛ چرا که با شروع دوره میانسالی، جذب سلول‌های استخوانی موجود توسط بدن، سریع‌تر از تولید سلول‌های جدید اتفاق می‌افتد و فرصت کافی برای جایگزین شدن سلول‌های جدید وجود ندارد.
علائم ابتلا به پوکی استخوان
پوکی استخوان (استئوپروز) که به درد خاموش نیز مشهور است، علائم بالینی اولیه مشخصی ندارد؛ یعنی متأسفانه تا زمانی که فرد دچار ترک یا شکستگی استخوان نشده باشد، نمی‌تواند متوجه بروز این عارضه شود. ضخامت بافت استخوانی در بیمار به حدی کاهش می‌یابد که حتی کوچکترین ضربه می‌تواند منجر به ترک یا شکستگی استخوان شود.
در حال حاضر بهترین راه برای تشخیص پوکی استخوان، انجام آزمایش سنجش پوکی استخوان است که به وسیله دستگاه مخصوص اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش بدون درد بوده و نیازی به مصرف داروی خاص پیش از آن وجود ندارد.
چه عواملی باعث ایجاد پوکی استخوان می‌شوند؟
عامل اصلی بروز پوکی استخوان، کاهش میزان هورمون زنانه استروژن در بدن است. هورمون استروژن، در تولید سلول‌های استخوانی به بدن کمک می‌کند. به همین دلیل، بانوان در سنین یائسگی بیشتر در معرض کاهش تراکم استخوان قرار دارند.
همچنین عادات غذایی نامناسب و عدم دریافت کلسیم و ویتامین دی کافی، کشیدن سیگار، مصرف الکل، داشتن سابقه پوکی استخوان در خانواده، نداشتن تحرک و ورزش روزانه، مصرف کورتون و داروهای خاص برای درمان سرطان احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.
درمان پوکی استخوان
متأسفانه درمان قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد ولی پزشکان می‌توانند با استفاده از برخی روش‌های درمانی، سرعت جذب و مصرف سلول‌های استخوانی توسط بدن را کاهش داده و روند ساخته شدن سلول‌های استخوانی جدید را تسریع کنند و به این طریق به افزایش استحکام و مقاومت استخوان‌ها کمک نمایند.
آبجو چگونه باعث جلوگیری از پوکی استخوان می‌شود؟
تحقیقات زیادی در این زمینه انجام گرفته است که نشان می‌دهد نوشیدن ماء الشعیر برای جلوگیری از پوکی استخوان مفید است. به عنوان مثال در یک تحقیق بر روی گروهی از مردان و زنان مسن، مشاهده شد که نسبت خطر شکستگی مفصل ران در بین مصرف کنندگان آبجو بسیار کمتر از سایر افراد است [1]. همچنین در یک مطالعه دیگر، محققان به این نتیجه رسیدند که میزان تراکم استخوان در خانم‌هایی که آبجو مصرف می‌کردند، در مقایسه با افرادی که آبجو نمی خوردند (مستقل از وضعیت غدد جنسی آنها) بیشتر است. دانشمندان بر این باورند که این نتیجه، به دلیل محتوای فیتواستروژن موجود در آبجو است [2].
در تحقیق دیگری که بر روی 428 زن در بازه سنی 62 تا 70 سال انجام شد، به این نتیجه رسیدند که دفعات مصرف آبجو با الکل پایین با تراکم استخوان در ستون فقرات رابطه مستقیم دارد [3].
این خاصیت آبجو به دلیل وجود سیلیسیم، آلفا-اسید و ترکیبات پلی فنولی شامل فلاونوئیدها و فیتواستروژن‌ها، در این نوشیدنی است.
سیلیسیم
سیلیسیم (سیلیکون) کیفیت ماتریکس استخوان را بهبود می‌بخشد و به آن در ذخیره مواد معدنی کمک می‌کند و از این طریق منجر به افزایش تراکم استخوان می‌شود.
طبق تحقیقات انجام شده در دپارتمان فناوری و علوم غذایی دانشگاه کالیفرنیا به رهبری دکتر بمفورث، آبجو به عنوان یکی از غنی‌ترین منابع تأمین سیلیسیم بدن در رژیم غذایی شناخته شده است. علیرغم بالاتر بودن میزان سیلیسیم در رازک نسبت به مالت، بیشتر سیلیسیم موجود در ماءالشعیر از دانه مالت به دست می‌آید؛ چرا که نسبت مالت به کار رفته در تولید آبجو بسیار بیشتر از رازک می‌باشد.
دکتر بمفورث می‌گوید برای بهره‌مندی از این خاصیت آبجو، باید آبجویی بنوشید که دارای بیشترین درصد دانه مالت و رازک باشد [4].
آلفا-اسید
آلفا-اسید، ترکیباتی موجود در رازک هستند که طعم تلخ ماءالشعیر را به وجود می‌آورند. پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که آلفا-اسیدهای هومولون و آدهومولون موجود در رازک می‌توانند تا حد زیادی مانع جذب سلول‌های استخوانی شده و از این طریق در جلوگیری از پوکی استخوان مؤثر باشند [5].
پلی فنول‌ها
پلی فنول به گروه بزرگی از ترکیبات ارگانیک موجود در گیاهان گفته می‌شود که حاوی چندین واحد فنول هستند. پلی فنول‌ها در تنظیم فشار خون، کاهش التهاب مزمن، کنترل قند خون و بهبود گردش خون و سلامت قلب به بدن کمک می‌کنند. آنها همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و از ابتلا به انواع سرطان و آلزایمر و پوکی استخوان جلوگیری می‌کنند. دو دسته از پلی فنل‌های موجود در ماءالشعیر که در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند فلاونوئیدها و فیتواستروژن‌ها هستند [6].
1. فلاونوئیدها
فلاونوئیدها یک دسته از مواد شیمیایی گیاهی هستند که در همه میوه‌ها و سبزیجات به طور طبیعی یافت می‌شوند. این ترکیبات فنولی از بدن در برابر کاهش تراکم استخوان محافظت می‌کنند که احتمالاً تا حدی به خواص ضد التهابی آنها مربوط می‌شود. طی یک تحقیق در اسکاتلند بر روی زنان 45-54 ساله، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که مصرف فلاونوئید با افزایش تراکم استخوان ستون فقرات و لگن رابطه مستقیم دارد. بیشترین فلاونوئید مصرف شده توسط شرکت کنندگان در این مطالعه، کاتچین بود که به میزان زیادی در آبجو موجود است [7].
2. فیتواستروژن‌ها
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، هورمون استروژن نقش بسزایی در تولید سلول‌های استخوانی دارد و کاهش میزان این هورمون در بانوان با شروع دوره یائسگی، از عوامل اصلی بروز پوکی استخوان به شمار می‌رود. وجود ترکیبات فیتواستروژن در آبجو که مهمترین آنها، زانتوهومول (به انگلیسی Xanthohumol) بدست آمده از رازک است، می‌تواند در تشکیل سلول‌های استخوانی و کاهش جذب آنها توسط بدن کمک کند[8 و 9 و 10].
پس از انجام یک مطالعه بر روی فیتواستروژن‌های گرفته شده از رازک، محققان به این نتیجه رسیدند که این ترکیبات می‌تواند به عنوان روش جدیدی به جای درمان جایگزینی هورمونی فعلی مورد استفاده قرار بگیرد. آنها نشان دادند که فیتواستروژن‌های فنلی خاصی که در رازک یافت می‌شود، فعالیت‌های شبه استروژن را بر متابولیسم استخوان اعمال می‌کند و می‌تواند در درمان پیشگیری از پوکی استخوان نقش داشته باشد [11].
خلاصه
پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در میان افراد سالخورده مخصوصا خانم‌هاست. این بیماری سبب ظریف شدن بافت استخوان می‌شود تا جایی که استخوان در اثر ضربه‌های کوچک به راحتی می‌شکند. برای جلوگیری از پوکی استخوان باید لبنیات را در برنامه غذایی خود بگنجانیم. اضافه کردن ورزش و فعالیت بدنی به برنامه روزانه، دوری از مصرف دخانیات و الکل نیز می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند.
آبجو بدون الکل به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین سیلیسیم بدن می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مؤثر باشد. ماءالشعیر علاوه بر دارا بودن مقادیر زیاد سیلیسیم، دارای فلاونوئید، فیتواستروژن و آلفا-اسید است که می‌تواند در تشکیل سلول‌های استخوانی به بدن کمک کند و موجب افزایش تراکم استخوان شود.
برای خرید آبجو بدون الکل جوجو که تماما از مرغوب‌ترین دانه مالت و گیاه رازک تهیه می‌شود، به فروشگاه آنلاین جوجوشاپ مراجعه نمائید.
منابع
1. Mukamal K.J., Robbins J.A., Cauley J.A., Kern L.M., Siscovick D.S. Alcohol consumption, bone density, and hip fracture among older adults: The cardiovascular health study. Osteoporos. Int. 2007;18:593–602. doi: 10.1007/s00198-006-0287-7.
2. Pedrera-Zamorano J.D., Lavado-Garcia J.M., Roncero-Martin R., Calderon-Garcia J.F., Rodriguez-Dominguez T., Canal-Macias M.L. Effect of beer drinking on ultrasound bone mass in women. Nutrition. 2009;25:1057–1063. doi: 10.1016/j.nut.2009.02.007.
3. Yin J., Winzenberg T., Quinn S., Giles G., Jones G. Beverage-specific alcohol intake and bone loss in older men and women: A longitudinal study. Eur. J. Clin. Nutr. 2011;65:526–532. doi: 10.1038/ejcn.2011.9.
4. Casey, Troy R., and Charles W. Bamforth. "Silicon in beer and brewing." Journal of the Science of Food and Agriculture 90.5 (2010): 784-788.
5. Tobe H., Muraki Y., Kitamura K., Komiyama O., Sato Y., Sugioka T., Maruyama H.B., Matsuda E., Nagai M. Bone resorption inhibitors from hop extract. Biosci. Biotechnol. Biochem. 1997;61:158–159. doi: 10.1271/bbb.61.158.
6. Cory, Hannah, et al. "The role of polyphenols in human health and food systems: A mini-review." Frontiers in nutrition 5 (2018): 87.
7. Hardcastle A.C., Aucott L., Reid D.M., MacDonald H.M. Associations between dietary flavonoid intakes and bone health in a scottish population. J. Bone Miner. Res. 2011;26:941–947. doi: 10.1002/jbmr.285
8. Lambert M.N.T., Hu L.M., Jeppesen P.B. A systematic review and meta-analysis of the effects of isoflavone formulations against estrogen-deficient bone resorption in peri- and postmenopausal women. Am. J. Clin. Nutr. 2017;106:ajcn151464. doi: 10.3945/ajcn.116.151464.
9. Prouillet C., Mazière J.-C., Mazière C., Wattel A., Brazier M., Kamel S. Stimulatory effect of naturally occurring flavonols quercetin and kaempferol on alkaline phosphatase activity in MG-63 human osteoblasts through ERK and estrogen receptor pathway. Biochem. Pharmacol. 2004;67:1307–1313. doi: 10.1016/j.bcp.2003.11.009.
10. Jeong H.M., Han E.H., Jin Y.H., Choi Y.H., Lee K.Y., Jeong H.G. Xanthohumol from the hop plant stimulates osteoblast differentiation by RUNX2 activation. Biochem. Biophys. Res. Commun. 2011;409:82–89. doi: 10.1016/j.bbrc.2011.04.113.
11. Effenberger K.E., Johnsen S.A., Monroe D.G., Spelsberg T.C., Westendorf J.J. Regulation of osteoblastic phenotype and gene expression by hop-derived phytoestrogens. J. Steroid Biochem. Mol. Biol. 2005;96:387–399. doi: 10.1016/j.jsbmb.2005.04.038.
خبر بعدی
خبر قبلی
شما هم می توانید در مورد این خبر نظر بدهید
افزودن نظر جدید