خواص شگفت انگیز گیاه رازک

در قسمت اول از سری مقاله‌های مربوط به رازک (رازک، راز کیمیاگری آبجو)، در مورد این‌که رازک چیست و چرا در تولید آبجو از آن استفاده می‌شود صحبت کردیم و به برخی از خواص آن برای سلامتی اشاره کردیم. در این مقاله از جوجومگ می‌خواهیم درباره خواص رازک در کاهش علائم یائسگی، بهبود بیماری‌های قلبی عروقی و کاهش وزن و توانایی بالقوه آن در درمان انواع سرطان مطالبی را عنوان کنیم، پس با ما همراه باشید.

تاریخچه استفاده از رازک در تولید آبجو

آیا می‌دانستید که تا قرن سیزدهم میلادی برای تولید ماءالشعیر، به جای رازک از گروئیت (gruit) استفاده می‌شده است؟ گروئیت، ترکیبی از گیاهان مختلف مانند بومادران، دارچین، پیچک زمینی، زیره سیاه، نعنا، زنجبیل و... می‌باشد. آبجوسازان برای بهبود عطر و طعم آبجو با توجه به محل سکونتشان، از گیاهان متفاوتی در گروئیت خود استفاده می‌کردند و رازک در تعداد اندکی از این گروئیت‌ها دیده می‌شد. در واقع یکی از دلایل متنوع و خاص بودن طعم آبجو هر منطقه، استفاده از گیاهان بومی آن‌جا در گروئیت به شمار می‌رفت.

اما از قرن سیزدهم میلادی به بعد، استفاده از رازک به تدریج در تولید آبجو رایج شد و به دلیل خاصیت نگهدارندگی و افزایش طول عمر نوشیدنی، به سرعت در میان تولیدکنندگان آبجو محبوب و جایگزین این ترکیبات گیاهی گردید. البته باید گفت استفاده از گروئیت همچنان در برخی نقاط جهان رواج دارد و برخی آبجوسازان کوچک برای ایجاد طعمی متفاوت، از این گیاهان استفاده می‌کنند.

چرا رازک تلخ است؟

رازک مورد استفاده در تولید آبجو از گل گیاه ماده Humulus lupulus است. تلخی رازک از دو نوع رزین موجود در آن (سخت و نرم) ناشی می شود. دلیل اصلی تلخی رازک، وجود آلفا اسیدهای هومولون، کوهومولون و آدومولون (غیرقابل حل در آب) در رزین نرم است که بین 3 تا 15 درصد از وزن کل رازک را تشکیل می دهند [1]. این آلفا اسیدها در مرحله جوش فرایند تولید ماءالشعیر، دچار ایزومریزاسیون می شوند تا ایزو آلفا اسیدهای ایزو-هومولون، ایزو-کوهومولون و ایزو-آدومولون (قابل حل در آب) را ایجاد کنند که از ترکیبات تلخی است که در ماءالشعیر نهایی چشیده می شود [2].

دلایل استفاده از رازک در تولید آبجو

همان‌طور که در مقاله قبلی رازک هم عنوان کردیم، رازک برای بهبود عطر و طعم، افزایش ماندگاری نوشیدنی و همچنین کمک به پایداری فوم به آبجو اضافه می‌شود. بعضی از تولیدکنندگان ماءالشعیر صرفا اسانس رازک اضافه می‌کنند، اما ما در شرکت تهران گوار، برای تولید ماءالشعیر جوجو از خود گیاه رازک در مرحله جوش (boiling) استفاده می‌کنیم که علاوه بر مزایای بالا، خواص زیادی برای سلامتی دارد که در این بخش برخی از این خواص را توضیح خواهیم داد.

1. کاهش گرگرفتگی

فیتواستروژن (فیتو به معنی گیاهی) ترکیبی است که فعالیت هورمون زنانه استروژن را شبیه‌سازی می‌کند. یکی از ترکیبات موجود در گیاه رازک، فلاونوئید 8-پرنیل نارژنینین نام دارد که به عنوان یک فیتواستروژن طبقه‌بندی می‌شود. به اعتقاد برخی دانشمندان، این ترکیب می‌تواند به افزایش فعالیت استروژنی در بدن و غلبه بر علائم هیپواستروژنیسم (کمبود استروژن) کمک کند. از آنجا که گرگرفتگی و تعریق شبانه که به طور معمول با یائسگی همراه است، به دلیل افت میزان استروژن اتفاق می‌افتد، رازک به کاهش آن‌ها کمک می‌کند [3].

2. بهبود بیماری‌های قلبی و عروقی

تصلب شرایین، وضعیتی است که در آن تجمع پلاک در داخل شریان می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود. محققان بر این باورند که ترکیب زانتوهومول موجود در رازک اثرات ضد ترمیم مجدد دارد، به این معنی که می تواند به شل شدن رگ‌های خونی و بهبود گردش خون کمک کند. مطالعه‌ای در سال 2012 از ژاپن نشان داد که موش‌هایی که از عصاره زانتوهومول رازک تغذیه می‌کنند، افزایش قابل توجهی در کلسترول خوب (HDL) دارند که با کاهش خطر تصلب شرایین مرتبط است [4].

3. کاهش وزن

طبق تحقیقات انجام شده از دانشگاه ایالتی اورگان امریکا، رازک ممکن است با کاهش وزن، کاهش چربی شکم، کاهش فشار خون و افزایش حساسیت به انسولین به افراد چاق کمک کند [5].

همچنین مطالعه‌ای که در سال 2016 در نشریه Nutrition Journal منتشر شد در آن چگونگی کاهش چربی بدن در افراد سالم دارای اضافه وزن توسط عصاره رازک بالغ بررسی شد.

این تحقیق شامل دویست شرکت کننده زن و مرد بین 20 تا 64 سال و شاخص توده بدنی (BMI) بین 25 تا 30 کیلوگرم بر متر مربع بود که به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. پس از یک دوره آزمایش دوازده هفته‌ای، که طی آن افراد نوشیدنی 350 میلی لیتری حاوی رازک یا دارونما نوشیدند، یافته‌های اولیه برای گروهی که از نوشیدنی رازک نوشیدند، کاهش قابل توجهی در چربی شکم در هفته هشتم و دوازدهم در مقایسه با گروه دارونما نشان داد. نتایج ثانویه برای گروه مصرف کننده رازک، کاهش وزن بیشتر و بهبود شاخص توده بدنی (BMI) بود.

بنابراین می‌توان گفت مصرف مداوم رازک باعث کاهش چربی بدن، به ویژه چربی در ناحیه شکم می شود [6].

4.  درمان سرطان

طبق بررسی سال 2018 از چین، زانتوهومول توانست انواع خاصی از سرطان را در مطالعات روی سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان تخمدان، سرطان کبد، ملانوم، سرطان خون و سرطان ریه سلول‌های کوچک ریز از بین ببرد [7].

سرطان زمانی اتفاق می افتد که سلول‌ها جهش یافته و دیگر تحت فرآیند طبیعی آپوپتوز قرار نگیرند و باعث می شوند سلول‌ها بتوانند بدون پایان تکثیر یابند و یک غده (تومور) سرطانی را در بدن ایجاد کنند. اگر دانشمندان قادر به شناسایی چگونگی فعال شدن زانتوهومول در سلول‌های سرطانی باشند، ممکن است روزی داروی مشتق شده از رازک وجود داشته باشد که بتواند برخی از سرطان‌ها را معکوس کند [8].

جمع بندی

گیاه فوق‌العاده رازک، علاوه بر افزایش مدت زمان نگهداری محصول (shelf life)، بهبود طعم و عطر ماءالشعیر و همچنین کمک به پایداری فوم (کف تشکیل شده روی سطح آبجو)، خواص دارویی زیادی نیز برای سلامتی انسان دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش گرگرفتگی و علائم یائسگی، بهبود سلامت قلب و عروق، کمک به کاهش وزن و چربی‌سوزی و توانایی آن در بهبود سرطان اشاره کرد.

برای خرید محصولات جوجو می‌توانید از فروشگاه آنلاین ما یعنی جوجوشاپ استفاده کنید تا محصولات مورد نیازتون در اسرع وقت و به صورت رایگان به دستتون برسه.

همچنین اگر نظر، انتقاد و یا پیشنهادی در مورد این مقاله دارید می‌توانید از قسمت نظرات با ما در میان بگذارید. ما همواره مشتاق شنیدن صحبت‌های شما عزیزان هستیم.

منابع

1. De Keukeleire, D. 2009. Fundamentals of beer and hop chemistry. Quimica Nova 23(1):108-112.

2. Kappler, S., Krahl, M., Geissinger, C., Becker, T., Krottenthaler, M. 2010. Degradation of iso-α-acids during wort boiling. Journal of the Institute of Brewing. 116(4):332-338.

3. Erkkola R, Vervarcke S, Vansteelandt S, Rompotti P, De Keukeleire D, Heyerick A. A randomized, double-blind, placebo-controlled, cross-over pilot study on the use of a standardized hop extract to alleviate menopausal discomforts. Phytomedicine. 2010;17(6):389-96.

4. Hirata H, Yimin, Segawa S, et al. Xanthohumol prevents atherosclerosis by reducing arterial cholesterol content via CETP and apolipoprotein E in CETP-transgenic mice. PLoS One. 2012;7(11):e49415.

5. Miranda CL, Johnson LA, de Montgolfier O, et al. Non-estrogenic xanthohumol derivatives mitigate insulin resistance and cognitive impairment in high-fat diet-induced obese mice. Sci Rep. 2018;8(1):613.

6. Morimoto-Kobayashi Y, Ohara K, Ashigai H, et al. Matured hop extract reduces body fat in healthy overweight humans: a randomized, double-blind, placebo-controlled parallel group study. Nutr J. 2016;15:25. Published 2016 Mar 9. doi:10.1186/s12937-016-0144-2

7. Jiang CH, Sun TL, Xiang DX, Wei SS, Li WQ. Anticancer Activity and Mechanism of Xanthohumol: A Prenylated Flavonoid From Hops (Humulus lupulus L.). Front Pharmacol. 2018;9:530.

8. Bolton JL, Dunlap TL, Hajirahimkhan A, et al. The multiple biological targets of hops and bioactive compounds. Chem Res Toxicol. 2019;32(2):222-233. doi:10.1021/acs.chemrestox.8b00345. Erratum in: Chem Res Toxicol. 2019;32(8):1732.